گزارش، شرح و سنجش ديدگاه‌هاي تازه درباره‌ي علم ديني با تأكيد بر ديدگاه‌های عبدالكريم سروش، مصطفي ملكيان، علي پايا و بیژن عبدالکریمی
اين نوشتار به گزارش و سنجش انتقادهاي چهار مخالف و منتقد مهم علم دينی در ايران، دكتر عبدالكريم سروش، آقای مصطفي ملكيان، دكتر علي پايا و دکتر بیژن عبدالکریمی مي‌پردازد. پيش از آغاز مباحث اصلي، به منظور در اختيار داشتن چارچوبي مفهومي و روشن شدن جوانب بحث، از مباحثي چون معنا و مفهوم علم دينی، زمينه‌هاي طرح و بسط انديشه علم دينی و رويكردهاي عمده در باب علم دينی، سخن به ميان آمده است.
انديشه دكتر سروش در باره علم دينی، از پيشگامي در ارائه قرائتي از علم دينی در ايران تا نامطلوب دانستن علم اسلامي، در نوسان بوده است. او در اوايل دهه ۶۰ به ارائه و تبيين قرائتي حداقلي از علم دينی مي‌پردازد امّا در دهه ۷۰، جريان ديني كردن علم در جهان اسلام را به شدّت مورد انتقاد قرار مي‌دهد. دكتر سروش در ضمن انتقادهاي خود با تفكيكي كه ميان مقام ثبوت و نفس الأمر و مقام اثبات و تحقّق خارجي علوم قائل مي‌شود، خواسته يا ناخواسته، توجه موافقان را به پرهيز از خلط ميان اين دو مقام معطوف مي‌كند؛ خلطي كه خود او نيز در انتقادهايش مانند برخي موافقان، مصونِ از آن نمانده است.
انتقادهاي آقاي ملكيان با صبغه‌اي تحليلي و دقّت و ثمربخشی افزون‌تر، در عين حال كه قابل نقد و پاسخ است، موافقان را متوجه پيش فرض‌ها و مقدّمات انديشه‌ی توليد علم دينی مي‌نمايد. او كه علم دينی را منطقاً ممكن مي‌داند، كوشش‌هاي انجام شده را ناموفق ارزيابي مي‌كند و از دغدغه‌هاي مهم و مغتنمي در اين باره سخن مي‌گويد. دكتر علي پايا از موضع يك مدافع فلسفه‌ی علم رئاليستي انتقادي، به تحليل و واكاوي ايده علم دينی مي‌پردازد. او با تأكيد بر تفاوت علم و فناوري و نيز دوگانه دانستن ماهيت علوم اجتماعي و برخي علوم انساني، ضمن اصرار بر امتناع علم دينی، از امكان و مطلوبيت فناوري بومي و ديني، دفاع مي‌كند.
خلاصه آن‌كه انتقادهاي اين چهار مخالف نه تنها عرصه را بر موافقان تنگ نمي‌كند و اين انديشه را با چالشی جدّي مواجه نمي‌سازد بلكه حاوي نكته‌هاي مثبت و مفيدي است كه بر مباحث نظري اين مقوله روشنی مي‌بخشد و خلأها و زواياي پنهان آن را در معرض ديد موافقان قرار مي‌دهد كه به مهم‌ترين آن‌ها اشاره شد. در نقد و سنجش انتقادهاي مذكور ضمن گزارش دقيق و منصفانه هر انتقاد، از روش تحليلي استفاده شده است.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.