با نگاهی کوتاه به تاریخچهي فرهنگ نویسی در زبان فارسی، میبینیم که تا روزگار معاصر، فرهنگها جنبهی عام داشته؛ یعنی به یک مقوله یا صنف، دسته و رشتهی خاصّی اختصاص ندارند. با گسترش دامنهی دانشها، تکنیکها و هنرها، امروزه فرهنگهای اختصاصی در هر رشته از علوم تهیّه شده است؛ به طوری که بعضی از لغات و اصطلاحات خاصّ آن رشته را در لغت نامههای معمولی نمیتوان یافت .
متون عرفانی نیز از این تخصّصگرایی دور نمانده و تاکنون فرهنگهای متفاوتی در این زمینه به رشتهی تحریر درآمده است که برخی از آنان به صورت عمومی، بعضی اصطلاحات عرفان و تصوّف را مختصر یا مفصّل شرح دادهاند و برخی از آنها دربارهی اصطلاحات و تعبیرات یک اثر خاص یا یک نویسندهي خاص نگارش یافته است. در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود:
- شرح اصطلاحات تصوّف تألیف سیّد صادق گوهرین (۱۰ جلد)
- فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، سیّد جعفر سجّادی (۱ جلد)
- فرهنگ نوربخش، جواد نوربخش (۸ جلد)
- فرهنگ اصطلاحات عرفانی، منوچهر دانشپژوه (۱ جلد)
- تبیین اصطلاحات و واژههای غزلیات عرفانی، احمد حبیبیان (۱جلد)
- مفهوم و معانی اصطلاحات عرفانی، حسین علی اکبر قوچانی (۱ جلد)
- فرهنگ اصطلاحات استعاری صوفيه ، شرف الدّین حسینی ابن الفتی تبریزی(قرن هشم) (۱جلد)
- فرهنگ قیاسی عشق و عرفان، مهشید مشیری (۱ جلد)
- شناخت شاخصهای عرفانی( مجموعهي سه رساله از مولانا محمّد طبسی، فخرالدّین عراقی و ملّا حسین فیض کاشانی) (۱ جلد)
- فرهنگ اصطلاحات عرفان و تصوّف عبدالرزّاق کاشانی، ترجمه محمّد علی مودود لاری (۱ جلد)
- فرهنگ اصطلاحات عرفانی ابن عربی، گل بابا سعیدی (۱ جلد)
- فرهنگ واژگانی ادبی – عرفانی، جمعی از مؤلفان (۱ جلد)
- فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی، جمعی از پژوهشگران (۱ جلد)
- فرهنگ اصطلاحات عرفانی محیی الدّین عربی، ترجمهي قاسم میرآخوری و حیدر شجاعی (۱ جلد)
با سیری کوتاه در این آثار، خواهیم دید که همهي آنها کاملاً تخصّصی بوده و برخی مربوط به آثار منثور و برخی نیز مربوط به آثار منظوم میباشند و يا برخی بسیار مفصّل و کامل به شرح اصطلاحات و لغات پرداخته، ولی برخی خیلی کوتاه و مجمل به توضیح واژگان پرداخته و البتّه برخی تنها به آوردن معادلهای انگلیسی آنها اکتفا کردهاند. در هر صورت میتوان از همهي آنها به عنوان فرهنگهای تخصّصی عرفان و تصوّف یاد کرد.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.