مدلسازي اکوژئومورفولوژي رفتار بيابان(مطالعه موردي: کوير حاج علي قلي)
بيابان زايي تغيير در خصوصيات خاک، پوشش گياهي و اقليم يک منطقه است، که منجر به اتلاف فعاليتهاي پايدار اکوسيستم که براي تداوم حيات آن اساسي هستند، ميشود. اين پديده بر مناطق خشک سراسر جهان اثرات سوء گذاشته و يکي از علل عمده فشار بر جوامع بشري است. از اين رو پژوهش حاضر سعي دارد تا با استفاده از تکنيک هاي دورسنجي، سيستم اطلاعات جغرافيايي و روشهاي آماري، رخداد بيابان زايي حوضه کوير حاج علي قلي را نخست در بازه زماني بيست ساله (۱۹۸۷ – ۲۰۰۶) مورد پايش قرار داده و سپس رخداد آتي آن را براساس پارامترهاي اکوژئومورفولوژيکي مدلسازي و پهنهبندي نمايد. از مهمترين پارامترهاي مورد استفاده عبارتند از: پارامترهاي ژئومورفولوژيکي (جنس مواد، واحدهاي ژئومورفيک، کلاسهاي فرسايشي، شيب، جهت شيب و طبقات ارتفاعي)، پارامترهاي اکولوژيکي (اکولوژي انساني: نظير تراکم جمعيت، تراکم مراکز انساني و کاربري اراضي؛ اکولوژي گياهي: نظير تراکم پوشش گياهي و تيپ گياهي) و پارامترهاي اقليمي (دما، بارش، تبخيروتعرق پتانسيل، رطوبت نسبي، ساعات آفتابي، وضعيت اقليمي، خشکسالي و حداکثر سرعت باد غالب). جهت مدلسازي از روش آناليز رگرسيون و مدلهاي گام به گام و يکجا بهرهگيري شد. نتايج حاصل از پايش بيابان زايي منطقه مطالعاتي حاکي از اين مطلب است که تغييرات گستردهاي در ويژگيهاي اکوژئومورفولوژي منطقه رخ داده است، به طوريکه ۰۹۹/۷۴۸ کيلومترمربع از مساحت منطقه تحت تاثير تغيير کاربري و کاهش توان اکولوژيک و بيولوژيک روبرو است. نتايج مدل سازي شامل مدلهاي ژئومورفولوژي، اقليمي، اکولوژي، مدل تلفيقي بيابان زايي، و مدل يکجا، و نقشه پهنهبندي منطقه براساس مدلهاي مذکور از پهنه بيابان زايي خيلي شديد تا پهنه فاقد بيابان زايي است. در مدل تلفيقي اکوژئومورفولوژي، پهنه بيابان زايي خيلي شديد ۴۶/۵۰ درصد و وسعتي معادل ۹۱/۵۷۸ کيلومترمربع از تخريب اراضي فعلي را به خود اختصاص داده است و امکان افزايش مساحت تا ۶۶/۲۷۱۲ کيلومترمربع را دارد. پهنه بيابان زايي شديد نيز که ۳۲/۱۰۰ کيلومترمربع (۹۱/۴۱) از وسعت تخريب اراضي فعلي را دربرگرفته، ميتواند با توجه به نقشه پيشبيني شده تا ۹۴/۲۲۰۴ کيلومترمربع توسعه يابد. گسترش فضايي اين نواحي بيشتر منطبق بر محدودههاي اطراف پلاياي حاج علي قلي، مخروطه افکنههاي کالشور و چشمه علي، و مناطق شمال و شمالغربي کوير ميباشد. نتايج حاصل از اعتبارسنجي نقشههاي پهنهبندي نيز روند نزولي شاخص ارزيابي دقت را از پهنه خيلي شديد به پهنه فاقد بيايانزايي نشان داده و بيانگر دقت لازم مدلهاي مزبور در پيش بيني رخداد بيابان زايي منطقه ميباشد. در مجموع منطقه مطالعاتي در معرض بيابان زايي با ريسک بالا قرار دارد که در صورت عدم توجه، در آيندهاي بسيار نزديک به يک معضل ملي- منطقهاي تبديل شده و عواقب ناگوار آن گريبانگير تمامي مراکز انساني، علمي و اقتصادي منطقه نيز خواهد شد.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.