اخلاق، پدیدهای است که پیوسته سلامت اجتماع و روابط انسانها را ضامن است و نبود یا کمرنگ شدنِ آن، هر جامعه را به تباهی میکشاند. در این میان ادبیّات یکی از بهترین زمینهها را برای طرح مسائل اخلاقی و موضوعات مربوط به آن، ایجاد میکند؛ اشعار نظامی نیز یکی از آنهاست. این پژوهش به بررسی سرچشمههای اخلاق بندگی مرتبط با ادب فارسی، در آثار و اندیشه نظامی پرداخته و عوامل و موانع بندگی را از منظر حکیمِ گنجه جستوجو کرده است.
حال مسئله این است که اگر بندهای بخواهد مسیر کمال را طی کند و دارای اخلاق بندگی خوبی باشد، چه عوامل و موانعی در سر راه او وجود دارد؟ در این پایاننامه با روش توصیفی- تحلیلی، عوامل تسهیل کننده و شتاب بخش که به حرکت انسان در رسیدن به تقرّب الهی سرعت میبخشند و یا آنهایی که حرکت انسان را متوقّف و یا کند میکنند، آمده است. تحقیق حاضر دارای پنج فصل است؛ در فصل اوّل موضوع تبیین شده و ضرورت و اهمّیت آن بررسی شده است. این تحقیق درصدد پاسخگویی به سؤال اصلی تحقیق که شامل مهمترین زمینههای سرعت بخش و تسهیل کننده عبودیّت و موانع بازدارنده یا کندی آور بندگی در آراء اخلاقی نظامی و نیز سؤالات فرعی تحقیق شامل راهکارهای رسیدن به قرب الهی و راههای برطرف کردن موانع بندگی در اندیشه اخلاقی نظامی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم نیز به زندگی و آثار نظامی پرداخته شده است. در فصل سوّم به تعریف اخلاق بندگی، تعریف عبادت و فلسفه آن پرداخته شده است. در فصل چهارم نیز چهارده نوع از عوامل بندگی و دوازده مورد از موانع و آفات آن در اندیشۀ نظامی برشمرده شده و برای هرکدام شواهدی از قرآن، حدیث و ابیاتی از حکیم گنجه، آورده شده است. در فصل پنجم یافتههای تحقیق، تحلیل شد و نتایج زیر به دست آمد:
۱- در صورتی که در اشعار نظامی تحقیقاتی صورت گیرد، تشنگان ادب و علم میتوانند به مضامین بلند اخلاقی دست پیدا کنند. ۲- بندگی و عبادت خداوند، انسان را مُتخلِّق به اخلاق اسلامی مینماید و نبود یا کمرنگ شدن آن، هرجامعهای را به تباهی میکشاند. برای جلوگیری از فساد اخلاقی در جامعه باید عوامل و موانع بندگی را بخوبی شناخت و در صدد تقویت عوامل و خشکاندن موانع برآمد.
این تحقیق دارای ۸۸ منبع بوده و با بیش از۱۱۸ آیه قرآنی و احادیث نبوی عطرآگین شده است.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.