شناسایی و تحلیل فضایی کانون های جرم خیز شهری با استفاده از سیستم (GIS) اطلاعات جغرافیایی

شناسایی و تحلیل فضایی کانون­ های جرم­ خیز شهری با استفاده از سیستم (GIS) اطلاعات جغرافیایی

مطالعه موردی: جرایم مرتبط با مواد مخدر منطقه ۲ شهرداری تهران

افزایش ارتکاب انواع جرایم و کج­روی­های از جمله مسائل و مشکلات پیچیده کلانشهرهای دنیا می­باشد که باعث بروز ایجاد ناامنی، ترس، اغتشاش و نگرانی از قربانی شدن در این شهرها شده است. این موضوع از یک سو باعث افزایش هزینه­های مالی و صرف بودجه­های کلان و از سویی دیگر باعث زیر سوال رفتن کارایی مدیران و دست­اندرکاران قضایی و انتظامی کشور در کاهش و یا حذف میزان جرایم با وجود تلاش­ها و فعالیت گسترده امنیتی شده است. یکی از مشکلات فعلی نظام قضایی کشور و شاید بسیاری از کشورهای جهان این است که در بیشتر موارد به روش انتزاعی و مجرد به مقابله با نفس جرم پرداخته و این پدیده نامطلوب را جدای از بزهکاری و شرایط مکانی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی حاکم بر آن در نظر می­گیرند. بی­شک اگر شرایط مختلف اجتماعی، اقتصادی جرم و محیط زندگی مجرم در ارتکاب بزه، مورد تعمق قرار گیرد، نتیجه شکلی دیگر به خود خواهد گرفت. چنانچه بتوان امکان جرم و فرصت­های کجروی­ از جنبه­های مختلف مکانی – فضایی و اجتماعی را از مرتکب آن گرفت و یا این فرصت­ها را کاهش داده و به حداقل رسانید جامعه خیلی سریعتر راه سلامت را پیموده و نرخ تبهکاری به شکلی مؤثر کم خواهد شد (زنگی­آبادی و رحیمی­نادر، ۱۳۸۹: ۱۸۱). به عبارتی دیگر توزيع جغرافيايي جرايم تحت تاثير متغيرهاي محل و زمان وقوع بزه، مرتکب جرم و قرباني بزه قرار دارد. تحقيقات نشان مي­دهد که در برخي از مکان هاي شهر به علت ساختار کالبدي ويژه و مشخصه­هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهگي ساکنان و استفاده کنندگان اين مکان­ها، امکان و فرصت بزهکاري بيشتر است؛ و به عکس، در برخي از محدوده هاي شهري به دليل وجود موانع و شرايط بازدارنده ميزان بزهکاري اندک است. در واقع توجه به مکان، به عناون عامل بي­واسطه در وقوع جرم، در مقايسه با عوامل فردي يا ساختاري اين امکان را محقق مي سازد تا راهکارهاي عملي­تري براي پيشگيري از جرم ارائه گردد. از سوي ديگر تحليل فضايي جرم در شهرها به شناسايي الگوهاي رفتار مجرمانه، کشف کانون­هاي جرم­خيز و در نهايت به تغيير اين شرايط و خلق فضاهاي مقاوم در برابر  جرم و رفع نابهنجاري هاي شهري کمک مي کند ( کلانتري و همکاران،  ۱۳۸۹: ۴۴-۴۳).

ازاین­رو با در نظر گرفتن تأثیرات شرایط جغرافیایی در ارتکاب جرایم و در راستای رسیدن به امنیت شهری و عدالت فضایی، ضروری است، وضعیت مکانی وقوع جرم و شرایط حاکم بر آن در منطقه ۲ شهر تهران به شیوه علمی و با استفاده از فناوری­ سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شناسایی و تحلیل شود و سپس با آگاهی به مجموعه ویژگی­های کالبدی و اجتماعی – اقتصادی تسهیل­کننده وقوع جرم در این منطقه اقدامات و راهکارهای عملی جهت اصلاح این شرایط در محدوده مورد مطالعه فراهم گردد.