بررسی کارکرد و معنای تکواژ «وا» در بعضی از تفسیرهای کهن قرآن

بررسی کارکرد و معنای تکواژ «وا» در بعضی از تفسیرهای کهن قرآن به زبان فارسی

دگرگونی­های ساختاری و معنایی واژگان و ترکیبات زبانی، در عرصه­ی پژوهش­های تاریخ زبان، اهمیت بسیار دارد زیرا که ما را در شناسایی اصالت و قدمت زبان مرزوبوممان یاری می­کند. این ترکیبات، در طول زمان، کم‌کم معنای اصلی یا متعدد خود را ازدست‌داده و به معنای مجازی یا محدود­تری به‌کاررفته­اند. ازجمله آن‌ها تکواژ «وا» که در ترکیبات متعددی همراه با فعل­، اسم­، قید، صفت­، حرف‌اضافه و… به­کار رفته­است که در این پژوهش سعی شده ضمن بررسی کاربردی تکواژ «وا»، معانی متعدد آن نیز در ترجمه­ها و تفاسیر قرآن کریم به زبان پارسی کهن­ از قرن ۴ تا ۱۴ هـ. جستجو و سیر تحول آن تا به امروز بیان شود. تا­کنون محققان درزمینه‌ی شناسایی زبان پارسی کهن در متون تفسیری تحقیقاتی داشته­اند که خوشبختانه این روند سیر صعودی پیدا کرده و مورد توجه قرار گرفته­است؛ و این پژوهش نیز در تکمیل همان روند تحقیقی انجام گرفته­است. روش تحقیق به­صورت کتابخانه­ای و استفاده از نرم‌افزار رایانه­ای مجمع­التفاسیر نور انجام پذیرفته­است. این تفاسیر اکثراً مربوط به منطقه­ی خراسان و بعضی مربوط به شهر ری و کشمیر و هند است. در نتیجه مشخص شده که تکواژ «وا» در این تفاسیر در معانی «با، باز، به، بر، بسوی، در، برای» و همچنین برای بیان تأسف و تعجب، بسیار زیاد کاربرد داشته­است زیرا زبان فارسی در تمدن اسلامی ایران به­خصوص نواحی خراسان نقش چشمگیری داشته و از ساختی مفهوم و گویا برخوردار بوده­است اما به دلیل مدون نبودن دستور علمی و میل به‌تازگی و تأثیر زبان عربی، حروف تبدیل شده یا از بین رفته­است و باعث گردیده امروزه تکواژ «وا» کاربرد محدودتری پیدا کند و بیشتر در بیان تعجب و در بعضی افعال به‌صورت پیشوند به­کار می­رود و دیگر کاربردهای آن منسوخ گشته است.