محیط زیست[۱] دائماً در دو بعد در حال تغییر است. ویژگیهای محیطی نتیجه کنشها و برهمکنشهای فرآیندها عوامل گوناگون هستند. ممکن است هر فرآیند بطور همزمان در چند مقیاس مختلف، به شکل غیر خطی و با بازخورد مثبت محلی عمل کند. محیط زیست که حاصل این فرآیندهاست با پیچیدگی فراوانی، از محلی به محل دیگر و در بسیاری از مقیاسهای مکانی (از مقیاسهای میکرومتری[۲] گرفته تا چندصد کیلومتری) تغییر میکند. تغییرات عمده محیطی به حد کافی واضح هستند، مخصوصاً زمانیکه آنها را در عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای مشاهده مینماییم. سایر تغییرات پیچیدهتر هستند و خصوصیاتی مانند درجه حرارت و ترکیبات شیمیایی به ندرت قابل مشاهده هستند. از اینرو بایستی سراغ اندازهگیریها و تجزیه تحلیل نمونهها برویم. از طریق توصیف تغییرات در مقیاسهای مختلف مکانی، اغلب میتوانیم بینشی از فرآیندها و فاکتورهایی بدست بیاوریم که مسبب این تغییرات یا عامل کنترلکننده آن هستند و ازینرو آنها را در یک بعد مکانی پیشبینی نماییم و منابع را مدیریت کنیم. نوع مدیریت تأثیر معنیداری بر تغییرپذیری[۳] خاک میگذارد. بررسی تغییرات خاک در میان مزرعه از طریق ارزیابی خاک، آزمایشات خاک و گیاه و بررسی عملکرد محصول صورت میگیرد، اما اغلب کشاورزان ترجیح میدهند که یک نوع مدیریت خاک و محصول را در سراسر مزرعه انجام دهند. چنین مدیریتی سبب افزایش هزینههای مدیریتی مزرعه، کاهش بازدهی اقتصادی، آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی و همچنین هدررفت انرژی میگردد. دستیابی به سود بهینه و حفاظت محیطزیست به این نکته بستگی دارد که چگونه مدیریتهای کشاورزی براساس شرایط خاک اعمال شوند ( خرمیزاده، ۱۳۸۸). یکی از خصوصیات مشترک علوم محیطی، ماهیت دادههای آنها است. اغلب ویژگیهای محیطی دارای پراکنش پیوسته در مکان بوده و از سوی دیگر نمونهبرداری و اندازهگیری آنها در تمام نقاط واقع در محدوده مطالعاتی غیرممکن است. تغییرات مکانی خاک، به عنوان یکی از متغیرهای محیطی، عبارت از تغییر در یک خصوصیت خاک به عنوان تابعی از موقعیت جغرافیایی است. پدولوژی[۴] به عنوان زیر مجموعهای از علوم خاک، نقش اساسی در مطالعه عوامل و فرآیندهای تشکیل خاک شامل کیفیت، وسعت، پراکنش و تغییرات مکانی خاک در مقیاسهای مختلف برعهده دارد. از دیرباز تغییرات مکانی خاکها مورد توجه خاکشناسان بوده و امروزه نیز چگونگی دستیابی به اطلاعات کمّی و دقیق از این تغییرات به منظور ارزیابیهای کیفیت زیست محیطی خاک، ریسک آلودگی و سیر قهقرایی خواص خاک مورد توجه خاکشناسان است. اطلاعات در مورد توزیع مکانی ویژگیهای خاک در منطقه مورد مطالعه، بخش ضروری اهداف مدیریتی، کشاورزی و سایر کاربردهای اراضی است. خاکشناسی علمی است که از روشهای عددی[۵] در مطالعاتش استفاده مینماید. روشهایی مانند زمینآمار[۶]، سنجش از دور[۷]، سیستم اطلاعات جغرافیایی[۸] (GIS)، مدلسازی زمیننما[۹] و تئوری فازی[۱۰] را میتوان از روشهای قابل کاربرد در خاکشناسی مطرح نمود (چوکو و همکاران، ۲۰۱۰). امروزه سیستم اطلاعات جغرافیایی در تمامی علومی که به نحوی با اطلاعات مکانی[۱۱] سر و کار دارند به کار میرود. ازجمله کاربردهای رایج سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در سراسر جهان، در علوم زمینی[۱۲] و به ویژه علم خاکشناسی از شاخه کشاورزی است. امروزه از فناوری GIS برای ذخیره و نگهداری، تجزیه و تحلیل اطلاعات و بررسی روند تغییرات خصوصیات سطح زمین از جمله حاصلخیزی خاک، کاربری اراضی[۱۳]، تهیه نقشه پراکندگی عناصر غذایی و غیره استفاده میگردد. تهیه نقشه ابزار نیرومندی برای درک توزیع فضایی خواص خاک در هر مقیاسی است، به علاوه اطلاعات مربوط به ویژگیهای خاک، برای مدیریت اراضی زراعی و تصمیمگیری جهت انتخاب راهبردهای خاص برای مطالعه تفاوت ویژگیهای خاک در مناطق گستردهتر کمک مینماید (خرمیزاده و همکاران، ۱۳۸۸). بین ویژگیهای خاک از نظر مکانی اختلاف وجود دارد و تغییر پذیری خاکها تصادفی است (وبستر، ۲۰۰۰).
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.