بررسی سیستم شکستگی ها و ارتباط آن با آبگذری سد سیاهو (شرق سربیشه)

مطالعه درزه­ها و گسل­ها در بسیاری از مطالعات مهندسی ضرورت دارد. درزه­ها عوارض بسیار مهمی در کنترل پروسه­های هیدروژئولیکی جریان آب­های زیر زمینی هستند. قبل از احداث سد­ها نیز مطالعه درزه­ها وگسل­هاي منطقه ضروری است. درزه­ها به شکل­هاي مختلفی بر جریان آب زیرزمینی تاثیر می­گذارند و در یک محیط با پراکندگی درزه­هایی با امتداد و شیب­هاي مختلف، مقادیر متفاوتی از ضریب نفوذپذیري در جهت­هاي مختلف دیده می­شود. بنابراین، چگونگی پراکنش درزه­ها در ساختگاه سدها، از پارامترهاي مهم در بررسی خصوصیات تکتونیکی ساختگاه آنها بوده که تاثیر زیادي در نفوذپذیري و فرار آب از تکیه­گاه­ها و پی سد دارد. از این رو مطالعات درزه نگاري بخش مهمی از مطالعات در ساختگاه سدها را شامل می­شود که می­تواند نقش بسزایی در کاهش هزینه­ها و اتلاف زمان و طراحی صحیح پرده آب بند داشته باشد. در این پژوهش به بررسی الگوی شکستگی­های مخزن سد سیاهو و تاثیر آنها در روند نشت و فرار آب پرداخته­ایم.محاسبه اندیس­های مورفومتریکی همچنین الگوی فرکتالی آبراهه­ها و بعد فرکتالی توزیع شکستگی­ها نشانگر این موضوع است که تکیه­گاه چپ سد از لحاظ تکتونیکی فعال­تر از تکیه­گاه راست می­باشد. مطالعه آماری شکستگی­های مخزن سد بیانگر وجود سه دسته درزه در تکیه­گاه راست و چپ می­باشد. امتداد غالب درزه­های تکیه­گاه راست N75E/80NW بوده و شیب غالب آنها از ۴۰ تا ۹۰ درجه متغیر می باشد. میانگین فاصله­داری ۶۲ سانتیمتر و میانگین بازشدگی درزه­ها نیز ۱۳ میلیمتر است. در تکیه­گاه چپ امتداد غالب درزه­ها S85E/80NE بوده و شیب غالب آنها نیز از ۶۰ تا ۹۰ درجه متغیر است. میانگین فاصله­داری درزه­ها ۴۶ سانتیمتر و میانگین بازشدگی آنها نیز ۹٫۵ میلیمتر می­باشد. درزه­های تکیه­گاه چپ عموما عمود بر روند تکیه­گاه (N-S) بوده و شیب بیشتری نسبت به درزه­های تکیه­گاه راست دارند. با مطالعه الگوی نشت و فرار­آب با استفاده از روش HC-System، دبی نشت آب برای هر دو تکیه­گاه در سه تراز آبگیری حداقل، میانگین و حداکثر محاسبه شد. نتایج حاصله نشان­دهنده این است که مقدار نشت آب در تکیه­گاه چپ در هر سه تراز آبگیری مخزن، از تکیه­گاه راست بیشتر است. با افزایش تراز آبگیری، مقدار دبی نشت نیز افزایش می­یابد که احتمالا به دلیل افزایش سطح تماس آب با سطوح هوازده و خرد شده و همچنین افزایش فشار ستون آب می­باشد. مقاطع رسم شده برای تغییرات عدد لوژن نشانگر نفوذپذیری بیشتر در تکیه­گاه چپ می­باشد. با بررسی تغییرات عدد لوژن با عمق و معادلات بدست آمده، عمق پرده آب­بند برای تکیه­گاه راست ۲۵ تا ۳۵ متر و برای تکیه­گاه چپ ۷۰ تا ۸۰ متر پیشنهاد می­گردد.