بررسی تاریخی و اجتماعی محله‌ی دردشت اصفهان

يكي از مباحث مهم در تاريخ اجتماعي شهرها، بررسي محلات قديم است. اصفهان به عنوان يكي از مهم‌ترين مراكز ‌سياسي، اقتصادي و فرهنگی ايران، از دیرباز داراي محلاتي مشخص بوده است. تعداد و وضعیت محلات اصفهان در طول تاریخ چندین بار تغییر کرده است؛ به طوری که این شهر در دوره­ی صفویه بیشترین تعداد محله یعنی متجاوز از چهل محله داشته است که برخی از آن­ها همانند یک شهر، بزرگ و معتبر بوده­اند؛ اما از دوره­ی صفویه به بعد، به دلیل عوامل مخربی نظیر وقوع جنگ­های متعدد، نزاع محلات با یکدیگر و شیوع قحطی و بیماری­های واگیردار، از تعداد محلات و آبادانی آن­ها کاسته شده است.

محله­ی «دردشت» یکی از قدیمی­ترین محلات شهر اصفهان است که همواره و به خصوص در زمان دیلمیان و سلجوقيان، از لحاظ سیاسی، اقتصادی، مذهبی و آموزشی از محلات مهم این شهر محسوب می­شده است. از جمله مهم­ترین دلایل اهمیت چند جانبه­ی این محله به ویژه در دوران رونق و آبادانی آن، موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد آن بوده است؛ چرا که این محله با در بر گرفتن محله­ی «میدان کهنه» به عنوان مرکز ثقل اصفهان در قرون اولیه­ی اسلامی، در حقیقت مرکز سیاسی، مذهبی و اقتصادی اصفهان قدیم را در بر می­گرفته است. از طرف دیگر، داشتن بازارچه­ی مستقلی موسوم به «بازارچه­ی دردشت» و نیز وجود «دروازه­ی دردشت» ـ در جانب شمال­غرب این محله ـ بیش از پیش بر اهمیت این محله می­افزوده است.

در اين پایان­نامه برآنيم تا وضعيت محله­ی دردشت را در طول تاریخ و به ویژه در طول صد سال گذشته، از نظر چگونگی كالبد فضايي، حوادث تاريخي و طبقات اجتماعی مورد بررسي قرار دهيم. شیوه­ی جمع­آوری اطلاعات در پژوهش حاضر بر پایه­ی دو روش کتابخانه­ای و میدانی استوار بوده است.