بررسی ارجاع گفتمانی در زبان فارسی

بررسی ارجاع گفتمانی در زبان فارسی بر اساس مدل کاربرد شناختی هوانگ

این پژوهش به بررسی ارجاع ­گفتمانی در زبان فارسی در چارچوب مدل کاربرد­شناختی هوانگ می­پردازد تا مشخص شود چه چیزی گوینده را قادر به انتخاب صورت مناسب، برای ارجاع به موجودیتی خاص می­کند و چه چیزی شنونده را قادر می­سازد که از یک صورت خاص، مرجع مورد نظر گوینده را شناسایی کند. هوانگ در این مدل سه اصل کمیت، اطلاع­مندی و شیوه را مطرح می­کند و الگوهای توزیع ارجاعی را بیان می­دارد. وی با ارائه این مدل، ادعا می­کند که مدل­های پیشین مطرح شده در ارتباط با ارجاع­گفتمانی، اشکالاتی دارند و مدل کاربرد شناختی خود را کارآمد می­داند. در این پژوهش بر اساس جمع­آوری ۷۹۴ داده‌ی سوم شخص در زبان فارسی مشخص شد که در۶۲۲ مورد بین دو اصل کمیت و اطلاع‌مندی توازن برقرار شده و صورت ارجاعی مناسب با توجه به الگوی ارجاعی انتخاب شده‌است و در ۱۷۲ مورد با توجه به اصل شیوه صورت ارجاعی مناسب انتخاب شده است. پس ظاهراً مدل کاربرد شناختی، کارآمد است. با اين حال، این مدل دارای دو اشکال بنیادی است. نخست آن­که این مدل موارد خلاف قاعده را موکول به دلایل خاص می‌کند و مطلب مشخص و واضحی در خصوص این دلایل عنوان نمی‌کند. مشکل دوم از این قرار است که برای پیدا کردن دلایل خاص می­توان به نظریه‌های دیگری در همین زمینه مراجعه کرد که اتفاقاً هوانگ خود به آن‌ها اشاره کرده است و بعضاً مشکلات آنها را برشمرده است.