آیین های حنابندان در بندرعبّاس

توجه بیشتر به مقوله شناخت و معرفی آیین­های حنابندان می‏تواند هم در حفظ هویت و اصالت و هم در حفظ سنت و فرهنگی که پدید‏آورنده این آیین­ها بوده‏اند تأثیر به‏سزایی داشته‏ باشد. این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی با روش کتابخانه­ای – میدانی و هدف توسعه­ای و با عنوان ‘آیین­های حنابندان در بندرعباس’، سعی دارد به شناسایی و معرفی آیین­های حنابندان که پیوند دین، هنر و ادبیات است، به عنوان یکی از انواع آیین­های اصیل ایرانی بپردازد.

در پی بیان مختصر تاریخچه کاربرد حنا در جهان و ایران و کشت و تجارت این گیاه در بندرعبّاس به عنوان عنصر اصلی آیین­های حنابندان، به علت و پیشینه برگزاری این آیین­های مذهبی و نیمه­مذهبی پرداخته، همچنین به­طور خاص تفکرات رایج درباره حنا و حنابندان شامل مفاهیم اعتقادی، زیبایی، سلامتی و کارکرد آیین­های سنتی حنابندان در ایام محرم، اعیاد قربان و فطر، و بارداری و زایمان و ازدواج در شهربندرعبّاس از گذشته تا امروز بررسی می­شود، و روند برگزاری این آیین­ها توصیف شده و در ادامه به معرفی نقوش سنتی رایج در دهه­های گذشته و نقوش هندی رایج امروزی و تکنیک­های حناریزی پرداخته­می­شود.

فرقه­های متعدد سنّی و شیعه و قومیت­های مختلف بلوچ ، عرب­ و فارس و لر و غیره در این شهر در کنار هم هم­زیستی مسالمت­آمیز دارند. آیین­های حنابندان در بین اهالی این شهر، با وجود تاثیر فرهنگ غربی و آسیب­های ناشی از تغییر تفکرات و شیوه­های سنتی زندگی، با وجود صدمات بسیار تا حدودی پابرجامانده است.

هدف پژوهش، معرفی، بررسی و شناخت کارکردهای آیینی و فرهنگی حنابندان و عوامل انسانی در این آیین­ها و نقوش و تکنیک­های رایج حناریزی در شهر بندرعبّاس است. بدین منظور نقوش حنا، شیوه­های اجرا و دلالت­های اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی این گونه آیین­ها در زندگی مردم بندرعبّاس بررسی می­شود.

نتایج بدست آمده از پژوهش‏های کتابخانه­ای و میدانی که روند مراسم­های حنابندان و نمونه‏های نقوش رایج بررسی شده، حاکی از آن است که آیین­های حنابندان در بندرعبّاس هم از عقاید و تفکرات دوران باستان و هم از اعتقادات مذهبی تاثیر گرفته­اند.